Czorsztyn - Zalew Czorsztyński

Zalew czorsztyński powstał w wyniku budowy zapory wodnej na Dunajcu. Plany budowy zbiornika retencyjnego dla ochrony przed powodzią pojawiły się już na początku XX wieku, ale inwestycja rozpoczęła się dopiero w 1975 roku, a zakończyła w 1997. W sprawie budowy zapory istniało wiele wątpliwości, dotyczących głównie wpływu na środowisko naturalne (zniszczenie ekosystemów). Okazało się jednak, że do katastrofy nie doszło, a jezioro znacznie zwiększyło atrakcyjność okolicy. Zapora pokazała swoją skuteczność podczas powodzi stulecia w 1997 roku - udało się wtedy zatrzymać 60% fali powodziowej.

Zalew ma około 10 km długości i około 1,5 km szerokości. Główne atrakcje znajdujące się wokół niego to: ruiny zamku w Czorsztynie, zamek w Niedzicy, osada turystyczna Czorsztyn, stacja narciarska Czorsztyn-ski w Kluszkowcach. Po zalewie kursują także statki wycieczkowe, można wypożyczać sprzęt wodny czy łowić ryby.

Zapora w Czorsztynie ma długość 400 m, wysokość 56 m, w najszerszym punkcie jej szerokość wynosi 7 m. Na zaporze znajduje się elektrownia wodna o mocy 92 MW. Elektrownię można zwiedzać z przewodnikiem, turyści mogą obejrzeć pomieszczenia z urządzeniami do produkcji prądu, podziemny tunel poprowadzony 50 metrów pod zaporą, w którym znajdują się urządzenia kontrolne oraz obejrzeć film o elektrowni. Zwiedzanie można zarezerwować telefonicznie.

Rejsy wycieczkowe po Jeziorze Czorsztyńskim odbywają się od maja do połowy października. Można wybrać się na rejs wokół jeziora lub przepłynąć z zamku w Niedzicy do zamku w Czorsztynie i z powrotem. Rejsy wokół jeziora obsługuje statek „Harnaś”, na którego pokładzie znajduje się kawiarnia. Pomiędzy zamkami kursuje statek „Biała Dama”. Można także wybrać się na przejażdżkę po jeziorze gondolą. Wycieczki wokół jeziora rozpoczynają się na przystani koło zamku w Niedzicy. Zalew Czorsztyński to także dobre miejsce dla żeglarzy. Wokół jeziora znajduje się kilka przystani, gdzie można wypożyczyć sprzęt wodny: żaglówki, kajaki, rowery wodne, łódki i rowery wodne.

• przystań „Zamajerz” koło zamku w Niedzicy jest największą przystanią żeglarską na Jeziorze Czorsztyńskim z pełnym zapleczem i niewielką plażą; jest bardzo dobrym punktem startowym dla wycieczek po jeziorze - blisko stamtąd do zapory i zamku w Czorsztynie;
• przystań „Stylchyn”, położona niedaleko osady turystycznej Czorsztyn, koło zatoki Stylchyn, na jej terenie znajduje się tawerna żeglarska, plaża i posterunek policji wodnej, bardzo często są tam organizowane regaty;
• centrum windsurfingu „Mizerna” leży w zatoce Sygulina, sąsiadującej z zatoką Stylchyn. Oprócz desek windsurfingowych można tam wypożyczyć sprzęt wodny i zacumować łódkę. W obrębie centrum znajduje się stacja WOPR i kąpielisko dla dzieci;
• zatoka „Aqualand” w pobliżu stacji narciarskiej w Kluszkowcach oferuje plażę oraz wypożyczalnię sprzętu wodnego.

Plaże i wypożyczalnie sprzętu wodnego można znaleźć w pobliżu większych ośrodków wczasowych i rekreacyjnych. Zalew jest także bardzo popularny wśród wędkarzy. Choć teraz trochę trudniej niż na początku złapać tu rybę, to nad jeziorem jest wiele ciekawych miejsc do połowu, miedzy innymi: zatoka Frydman, zatoka pod Mizerną, zatoka Koluszkowska, cofka jeziora koło mostu Pod Hubą. Najczęściej spotykane gatunki ryb to: okoń, leszcz, kleń, sandacz, szczupak i pstrąg.

Osada turystyczna Czorsztyn znajduje się na półwyspie Stylchyn, w granicach wsi Kluszkowce. W latach 90-tych w związku z budową zapory przeniesiono tam zabytki architektury ludowej i uzdrowiskowej z terenów wsi Maniowy i Kluszkowce, które miały zostać zalane. Na nowym miejscu zgromadzono 9 willi i pensjonatów uzdrowiskowych, 11 chałup wiejskich i 11 piwniczek ze spichlerzami. Budynki pochodzą z XIX i początku XX wieku. Osada jest podzielona na dwie części: turystyczno-rekreacyjną i skansen. W pierwszej z nich, w dawnych willach uzdrowiskowych stworzono hotele, centrum konferencyjne i restaurację „U Szperlinga” polecaną ze względu na dobrą kuchnię i piękny wystrój. W skansenie zgromadzono 11 drewnianych chałup. W najcenniejszej z nich, w której zachowało się pełne wyposażenie, jest obecnie muzeum etnograficzne (zagroda Jana Kólczyka). Ciekawostką wartą obejrzenia jest 11 kamiennych piwniczek służących niegdyś do przechowywania żywności.

Zamek Czorsztyn. Warownia drewniano-ziemna istniała już w XIII wieku i należała prawdopodobnie do majątku św. Kingi. Pierwotna nazwa zamku to Wronin. Zamek został przebudowany przez Kazimierza Wielkiego i miał za zadanie ochronę południowej granicy kraju i szlaku handlowego z Węgrami. Był ważnym założeniem obronnym, siedzibą starostów, pełnił funkcję komory celnej.

Z powodu przygranicznego położenia Czorsztyn stał się punktem tranzytowym, przystankiem w drodze na Węgry. W jego progach gościli rycerze, poselstwa oraz władcy, między innymi: Władysław Jagiełło, Królowa Jadwiga, Ludwik Węgierski, król Jan Kazimierz, Władysław Warneńczyk. W 1790 roku, w wyniku uderzenia pioruna, zamek spłonął i nie udało się go już odbudować. W chwili obecnej znajduje się on pod zarządem Pienińskiego Parku Narodowego, ruina została zabezpieczona, częściowo odrestaurowana i udostępniona turystom. Zwiedzać można zamek średni i górny, znajdują się tam następujące wystawy: historia zamku i starostwa czorsztyńskiego, oraz „Z biegiem Dunajca - od Czorsztyna do Krościenka. Pieniny na dawnej widokówce” przedstawiająca miedzy innymi stare zdjęcia ze spływu Dunajcem. W pobliżu zamku jest bezpłatny parking, w zamku, przy wejściu sklep z pamiątkami. Poniżej zamku znajduje się przystań - można tam wypożyczyć sprzęt wodny oraz przepłynąć statkiem lub gondolą do zamku w Niedzicy.

Zamek w Niedzicy w przeciwieństwie do zamku w Czorsztynie zachował się niemal w całości. Składa się z trzech części: zamku dolnego, w którym znajduje się obecnie hotel, średniego i górnego, które są udostępnione dla turystów. Zamek można zwiedzać indywidualnie lub z przewodnikiem. Podczas wizyty w zamku zobaczymy kolekcję dawnych chorągwi, wystawę przedstawiającą dzieje zamku, dyby, w które ponoć zakuty był Janosik, poznamy historię zamkowego ducha, a także będziemy mogli wykonać swoisty test na wierność. Dodatkowo w cenie biletu można zobaczyć wozownię i spichlerz mieszczący wystawę zatytułowaną „Sztuka ludowa Spisza”. Zamek można zwiedzać indywidualnie lub z przewodnikiem.

Stacja narciarska Czorsztyn-ski w Kluszkowcach położona jest na stokach góry Wdżar i oferuje trasy narciarskie o różnym stopniu trudności dla początkujących i zaawansowanych narciarzy. Najdłuższa trasa ma długość 1200 metrów, stoki obsługują wyciągi orczykowe i jeden wyciąg krzesełkowy (czynny cały rok), trasy są oświetlone i sztucznie zaśnieżane. W obrębie ośrodka znajduje się wypożyczalnia i serwis sprzętu narciarskiego, szkółka narciarska, a dla głodnych turystów cztery punkty gastronomiczne: gospoda Pod Śpiącym Wulkanem (u podnóża góry), bar szybkiej obsługi przy dolnej stacji wyciągu, Bacówka Wdzor na szczycie góry Wdżar i Strusia Koliba w pobliżu mini ZOO. Również latem stacja oferuje liczne atrakcje: park linowy, kolejkę alpinie coaster, mini zoo i fermę strusi, plażę z wypożyczalnią sprzętu wodnego.

Zalew Czorsztyński, choć może wydawać się niepozorny oferuje ciekawe możliwości spędzenia wolnego czasu praktycznie przez cały rok zarówno podczas weekendu, jak i dłuższego urlopu.