Khat - życie na haju

Cóż to za katastrofa wywołała takie skutki wśród większości społeczeństwa? Odpowiedź jest zaskakująca. Począwszy od starców, przez kobiety w kwiecie wieku aż po kilkuletnie dzieci, wszyscy w Jemenie żują khat. Narkotyk, który czyni życie bardziej znośnym, każdy dzień piękniejszy, zaś rozmowy pod wpływem magicznego zioła są strumieniem niekończących się doznań. Jemeńczycy większość swego życia są na haju. I to zupełnie legalnie.

Liście szczęścia
Khat, czyli Catha edulis jest wysokim krzewem z wiecznie zielonymi, niewielkimi liśćmi. Roślina pochodzi najprawdopodobniej z Afryki Wschodniej, dzisiaj jej największe zbiorowiska występują Etiopii, Kenii, Zambii, RPA oraz Somalii (gdzie eksport khatu stanowi jedno z podstawowych źródeł utrzymania gospodarki). Liście oraz owoce Catha edulis są składnikami wielu leków stosowanych w medycynie powszechnej. Nie-medyczne, a pobudzające właściwości rośliny pokochali zwłaszcza mieszkańcy południowej części Półwyspu Arabskiego, którzy z wykorzystania khatu uczynili prawdziwą sztukę.

W Jemenie poletka zarośnięte khatem można spotkać w każdej wiosce. Jemeńczycy do tego stopnia udoskonalili uprawę rośliny, że zwykle sięgająca około dwóch metrów winorośl, u nich rozrasta się do 5-6 metrów. Handlujących khatem można spotkać dosłownie wszędzie - na bazarach, w sklepach, na ulicach. Spożywanie rośliny nie jest zakazane (ciekawostką jest że w sąsiedniej Arabii Saudyjskiej uprawa bądź posiadanie choć liska khatu jest surowo karane), zaś sposobów na jej przyrządzanie jest mnóstwo. Najpopularniejszym jest oczywiście żucie - Zachód ma gumy, natomiast Jemen khat. Rytuał żucia jest bardzo prosty, choć wymaga paru ćwiczeń. Do ust należy włożyć kilka liści, a następnie językiem uformować z nich kulę. Ową kulę należy umiejscowić pod policzkiem i od czasu do czasu gryźć, delektując się wypływającym z rośliny sokiem. Jedna porcja starcza na parę godzin.

Nieco bardziej wysmakowanym sposobem podawania Catha edulis jest sporządzenie z liści naparu bądź przygotowanie mazi nieco przypominającej konsystencją dżem.

Dolce Vita
Khat oprócz działania pobudzającego (przyspiesza akcję serca, symuluje mechanizmy psychofizyczne) jest również lekko halucynogenny. Przeżuwając liście Jemeńczycy są szczęśliwsi, bardziej zrelaksowani, weselsi i niewiarygodnie rozmowni. Wszystko wydaje im się łatwiejsze, prostsze i piękniejsze. Niestety, mimo zapewnień, że khat nie uzależnia i jest odpowiednikiem zachodnich gum do żucia, dość łatwo zauważyć można, że bez roślinki ludzie stają się agresywniejsi i skorzy do utarczek. W kolejce ustawiającej się po khat można zaobserwować niemal wszystkie klasyczne symptomy narkotykowego głodu, zaś około południa większość mieszkańców wpycha sobie do policzka garść liści osiągając błogostan.

Khat bardzo głęboko zapuścił korzenie w jemeńskiej tradycji. Dzisiaj wspólne przeżucie liści oznacza zawarcie umowy, często także spożycie przez dwie rodziny naparu z catha edulis oznacza zgodę na małżeństwo.

Życie na haju
Dla Europejczyków powszechność khatu jest zadziwiającym zjawiskiem, jednak większość z podróżujących szybko pozbywa się oporów i sama próbuje magicznych ziółek. Według relacji zagranicznych „testerów” catha edulis działa niczym „turbo” kawa, dając energię na cały dzień zwiedzania. My polecamy mimo wszystko tradycyjną kofeinę, zaś khat pozostawiamy Jemeńczykom z zaciekawieniem patrząc na ich rozszerzone źrenice i nie mający końca dobry nastrój.