Co warto zobaczyć w Salzburgu?

Od miasta do państwa...
Rozwój i bogactwo Salzburg zawdzięcza „białemu złotu”, czyli wydobywanej od wieków w tym regionie soli. Już w I wieku n.e. Rzymianie założyli na miejscu dzisiejszego Salzburga osadę Iuvanum, ważny ośrodek handlu solą. Początki dzisiejszego miasta sięgają czasów średniowiecza. W VIII wieku, w ramach akcji szerzenia chrześcijaństwa, święci Rupert i Wergiliusz założyli w Salzburgu biskupstwo. Karol Wielki podniósł je do rangi arcybiskupstwa, jednocześnie nadając arcybiskupom władzę świecką i sądowniczą nad Salzburgiem i okolicami. W ten sposób powstało państwo arcybiskupie, które z czasem otrzymywało od rządzących coraz więcej przywilejów (bicie monety, eksploatacja soli, zakładanie miast), uzyskując niemal pełną suwerenność. Arcybiskupi, zachowujący się bardziej jak władcy świeccy, niż osoby duchowne, byli mecenasami sztuki i im to właśnie Salzburg zawdzięcza rozwój architektoniczny, kulturalny i naukowy. Istniejąca przez blisko 1000 lat państwo arcybiskupie zlikwidował w 1803 roku Napoleon.

Miasto Mozarta
27 stycznia 1756 roku, w domu przy Getreidegasse 9, urodził się najwybitniejszy obywatel Salzburga, Wolfgang Amadeusz Mozart. Dom rodzinny Mozarta został przekształcony w muzeum, gdzie zgromadzono między innymi instrumenty, na których mały geniusz grywał w dzieciństwie oraz pamiątki rodzinne. Przy Makarplatz 8 znajduje sie natomiast dom, w którym kompozytor mieszkał w latach 1773-1780 i tutaj stworzył wiele ze swoich utworów. Dom Mozarta został podczas II Wojny Światowej częściowo zniszczony. W latach dziewięćdziesiątych, dzięki staraniom Towarzystwa Mozarteum udało się go zrekonstruować. Obecnie mieści się w nim muzeum.

Niezdobyta twierdza Hohensalzburg
Symbolem Salzburga jest wzniesiona na wzgórzu, ponad zabytkowym centrum, twierdza Hohensalzburg. Pierwsza budowla obronna powstała w tym miejscu w XI wieku, na polecenie arcybiskupa Gebharda. Jego następcy stopniowo unowocześniali i powiększali twierdzę. Obecnie Hohensalzburg jest uważany za największą, zachowaną w całości, fortecę w Europie Środkowej. Zamek służył arcybiskupom jako miejsce schronienia i tymczasowa rezydencja w czasie wojen i niepokojów społecznych. Potężna twierdza nie została nigdy zdobyta w walce. Wewnątrz można zobaczyć komnaty z kasetonowymi stropami, ornamentami snycerskimi oraz rzeźbami i malowidłami gotyckimi, salę tortur, kuchnię, unikalnym zabytkiem jest trzykondygnacyjny gotycki piec kaflowy. We wnętrzach zamku odbywają się koncerty muzyki klasycznej i liczne imprezy kulturalne. Na wzgórze można dostać się kolejką.

Zwiedzamy stare miasto
Salzburska starówka należy do jednych z najpiękniejszych na świecie. Swój wygląd zawdzięcza arcybiskupowi Wolfowi Dietrichowi von Raitenau. Zapragnął on upodobnić Salzburg do Rzymu i dlatego polecił wyburzyć średniowieczne budynki i na ich miejsce wybudować place i rezydencje wzorowane na budowlach rzymskich. W efekcie powstał zwarty kompleks przepięknych placów, kościołów, fontann, kamienic i rezydencji. W 1997 roku historyczne centrum Salzburga zostało wpisane na Listę UNESCO. Oprócz pereł architektury barokowej salzburska starówka kryje budowle średniowieczne, romańskie, renesansowe i klasycystyczne. Spacer po urokliwych, wąskich uliczkach to czysta przyjemność i rozkosz dla oczu.

Zwiedzanie najlepiej zacząć od katedry. Stoi ona na miejscu pierwszej, zbudowanej w VIII roku przez św. Wergiliusza świątyni. Istniejący dziś kościół został zaprojektowany przez Santina Solariego. Budowle wyróżnia charakterystyczna, przysadzista kopuła. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na: barokowe kaplice boczne, średniowieczną chrzcielnicę, przy której został ochrzczony Mozart, organy, nagrobki arcybiskupów salzburskich, małą ekspozycję archeologiczną przedstawiającą dzieje katedry (w podziemiach) oraz zwiedzić muzeum katedralne.

Na położonym tuż obok katedry placu Residenzplatz znajduje się dawna rezydencja arcybiskupów oraz charakterystyczna wieża zegarowa. Również niedaleko katedry wznosi się kościół Franciszkanów, przez wielu uważany za najładniejszy w całym mieście. Zdobi go charakterystyczna wieża oraz wysoki dach, nawa główna prezentuje styl romański, a prezbiterium późny gotyk. Wystrój wnętrza odznacza się wysokim poziomem artystycznym.

Kolejny, niezwykle ciekawy zabytek sakralny Salzburga to opactwo i kościół św. Piotra. Klasztor jest najstarszą siedzibą benedyktynów w Austrii. Bogaty wystrój świątyni pochodzi z XVIII wieku. Wewnątrz znajdują się relikwie patronów miasta, świętych Wergiliusza i Ruperta. Za kościołem mieści się cmentarz - Friedhof Sankt Peter, którego atrakcją są tak zwane katakomben. Jest to system naturalnych oraz sztucznych jaskiń, korytarzy i przejść ukrytych wewnątrz wzgórza Mohnsberg. Nie pełniły one jednak funkcji cmentarza, ale miejsca kontemplacji i odosobnienia dla mnichów.

Najmniejszy dom, najstarsza kawiarnia
Na salzburskim Rynku nie wolno pominąć najmniejszego domu w mieście. Legenda głosi, że został on zbudowany przez biednego młodzieńca, który chciał ożenić się z córką pewnego bogatego człowieka. Człowiek ów powiedział, że chłopak otrzyma rękę jego córki dopiero wtedy, kiedy będzie miał dom na samym rynku. Sprytny młodzieniec wykorzystał wąską, zaledwie półtorametrową, wolną przestrzeń pomiędzy dwoma budynkami. Na Rynku, pod numerem 9, znajduje się najstarsza kawiarnia w mieście - Cafe Tomaselli.

Zamek dla kochanki
Nieco dalej od starówki, po drugiej stronie rzeki Salzach leży Zamek Mirabell. Wybudował go jeden z arcybiskupów, Wolf Dietrich,von Raitenau, dla swojej kochanki, Salome Alt. Duchowny miał poznać swoją ukochaną jeszcze przed przyjęciem święceń, które bynajmniej nie skłoniły go do przestrzegania celibatu. Według różnych źródeł arcybiskup miał mieć ze swoją kochanką dziesięcioro, a nawet piętnaścioro dzieci. Na cześć kochanki nową rezydencję nazwał Schloss Altenau. Jego następca zmienił ja na Mirabell, co oznacza „piękny widok”. Zamek Mirabell otaczają wspaniałe ogrody, Mirabellgarten, niegdyś zaliczane do najpiękniejszych barokowych ogrodów Europy. W ogrodowej oranżerii urządzono muzeum Baroku.

Dowcipne ogrody wodne Hellbrunn
Jednym z najciekawszych zabytków Salzburga jest pałac i ogrody wodne Hellbrunn. Powstały one na polecenie następcy arcybiskupa von Raitenaua, Markusa Sitticusa. Zlecił on budowę nowej podmiejskiej rezydencji, otoczonej wspaniałymi ogrodami, w których zainstalowano liczne fontanny, które można było niespodziewanie uruchomić za pomocą ukrytych mechanizmów. Dowcipny arcybiskup włączał je w najbardziej niespodziewanych momentach, tak, że jego goście otrzymywali niespodziewany prysznic. Na przykład przy stole, gdzie odbywały się przyjęcia, wokół siedzisk zamontowano ukryte fontanny, uruchamiane co jakiś czas ku radości gospodarza i niezadowoleniu reszty biesiadników. Ponieważ etykieta zabraniała wstawać od stołu wcześniej niż arcybiskup goście musieli z kamiennymi twarzami znosić kawały gospodarza. Dziś w ogrodach Hellbrunn można oglądać fontanny, ukryte mechanizmy, urządzenia poruszane przez wodę.

Będąc w Salzburgu warto także odwiedzić:

• Teatr Marionetek,
• siedzibę Mozarteum,
• Muzeum Sztuki Współczesnej i Muzeum Historii Naturalnej,
• Muzeum Piwa Stiegl,
• Ogród zoologiczny.

Zwiedzając Salzburg absolutnie nie wolno się spieszyć! Najlepiej zostać tam kilka dni i powoli smakować to niepowtarzalne miejsce.