Barcelona w Hiszpanii
Barcelona - drugie co do wielkości miasto Hiszpanii, położone w północno-wschodniej części kraju. Barcelona została założona jako kolonia rzymska Barcino za panowania cesarza Augusta (I w. p.n.e.). Zbudowali oni miasto na niewysokim wzgórzu Taber, w miejscu dzisiejszego Placa Sant Jaune, a ponieważ najeżdżały ich plemiona germańskie postawili mury obronne, których spore fragmenty zachowały się do naszych czasów. Przed przybyciem Rzymian teren ten zamieszkiwali Iberowie.
Barcelona była bardzo długo miastem okupowanym. Najpierw przez Wizygotów, którzy zdobyli ją w 476 r. i ustanowili swoją stolicą, w 713 r. zawładnęli nią Maurowie, a w 801 r. wyparli ich Frankowie. Na czele Franków stał król Karol Wielki, który utworzył Marchię Hiszpańską, państwo ciągnące się wzdłuż Pirenejów i oddał je w zarząd miejscowym hrabiom. Najważniejszą osobą był Wilfred Kudłaty, który zapoczątkował dynastię hrabiów Barcelony, która miała rządzić przez 500 lat.
Datę uważaną za rok narodzin państwa jest 988 r., wtedy to Hrabstwo Barcelony zadeklarowało niepodległość. W 1137 r. Barcelona stała się stolicą królestwa Aragonii i przeżyła okres wielkiego rozkwitu. W XIV wieku Katalonia stała się jednym z najgroźniejszych państw śródziemnomorskich, a jej kodeks morski - Consolat de Mar, regulował handel na Morzu Śródziemnym. W latach 1229 - 1324 podbito kolejno: Majorkę, Ibizę, Sycylię, Minorkę i Sardynię.
W 1492 r. stolicą kraju został Madryt, a dla Barcelony rozpoczął się okres wyraźnie mniej pomyślny. Podczas wojny trzydziestoletniej Katalończycy zbuntowali się przeciwko rządom Filipa IV i otrzymali wsparcie od króla Francji - Ludwika XIII. Mimo tego byli oblegani i pokonani przez Filipa. Na mocy pokoju pirenejskiego w 1659 r. katalońskie ziemie przypadły Francji. Podczas wojny o niepodległość (1808-1814) mieszkańcy Barcelony zbuntowali się przeciw Francji. Wojska napoleońskie zniszczyły wtedy duże obszary miasta.
W 1914 r. powstał Mancomunitat de Catalunya - konfederacje czterech katalońskich prowincji, a Barcelona odzyskała charakter ośrodka władzy. W latach 1923 - 1930 panowała dyktatura Prima de Rivery, która ograniczyła swobody Katalonii. 17 lipca 1936 r. rozpoczęła się hiszpańska wojna domowa. Barcelona stała się wtedy twierdzą republikanów.
W 1975 r. w kraju przywrócono demokrację i monarchię pod rządami króla Juana Carlosa Burbona. Trzy lata później uznany został status Katalonii jako republiki autonomicznej. W 1980 r. prezydentem Katalonii został przywódca Partii Konserwatywnej - Jordi Pujol. W 1992 r. odbyły się Igrzyska Olimpijskie. Przygotowania stały się okazją do wprowadzenia w życie ważnych projektów urbanistycznych i kulturalnych. W 2003 r. prezydent złożył rezygnację, na jego miejsce koalicja lewicowa wybrała Pasquala Maragalla.
Najważniejszym i najbardziej rozpoznawalnym zabytkiem Barcelony jest Temple Expiatori de la Sagrada Familia, czyli Przebłagalna (Pokutna) Świątynia Świętej Rodziny. Jest ona niezaprzeczalnym symbolem Barcelony. Jej budowę rozpoczął architekt diecezjalny Francesco de Paula Villar w 1882 r. Rok później projekt przejął Antonio Gaudi, który postanowił stworzyć „najbardziej niezwykłą budowę sakralną na ziemi, w stylu jakiego jeszcze nie było”. Nazywał ją „katedrą dla ludzi” i całkowicie się jej poświęcił. Budowla robi nadzwyczajne wrażenie, gdyż posiada szalone kształty, inspirowane przez naturę formy rzeźbiarskie, kolorowe mozaiki, ceramiczne ozdoby.
Gaudi zmarł pozostawiając ukończoną jedynie kryptę, w której go pochowano, absydę, część fasady oraz jedną wieżę. Prace przy budowli trwają po dziś dzień i są finansowane ze składek publicznych. Planowane ukończenie bazyliki jest sporne. Jedne źródła mówią o roku 2026, co by oznaczało, inne o 2030. Przesądni mieszkańcy Barcelony wieżą, że z dniem zakończenia prac nastąpi koniec świata, więc dlatego ciągle się ją buduje.
Drugim ważnym punktem na mapie miasta jest Parc Güell. Jest to najbardziej znany park Barcelony. Powstał na zamówienie złożone w 1898 r. Antonio Gaudiemu przez hrabiego Eusebia Güell. Prace trwały w latach 1910-1914. Niestety projekt nigdy nie został zrealizowany w zamierzonej formie. W 1922 r. władze miasta wykupiły teren i przekształciły go w park miejski, a architekt bez reszty poświęcił się swojej najsłynniejszej budowli (Sagrada Familia).
Nie jest to jednak zwykły park, już od wejścia można zobaczyć dziwaczne budowle, rzeźby i mozaiki. Salamandra i wąż na tle flagi katalońskiej strzegą schodów do dwupoziomowego placu. Dolna część, z kolumnami rozmieszczonymi równomiernie na całej powierzchni, miała pełnić funkcję targowiska. Górna część jest otwartym tarasem ze wspaniałym widokiem na miasto, dookoła którego ciągnie się najdłuższa, mierząca 152 m ławka świata. W domu, w którym artysta mieszkał w latach 1906-1926 zrobiono muzeum, Casa-Museu Gaudi. Zachowały się w nim m.in. meble jego projektu, plany i szkice.
Park otoczony jest przez mur, w którym na głównej bramie umieszczone są dwa medaliony ze słowami „Parc” i „Güell” wypisanymi za pomocą mozaiki trencadis, czyli kawałków potłuczonych ceramicznych płytek. W 1984 r. cały kompleks został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Warto odwiedzić Eixample - dzielnicę Barcelony, która powstała po tym jak zburzono średniowieczne mury obronne, hamujące rozwój miasta. Eixample znaczy „rozszerzenie”. Projekt zabudowy pozyskanych terenów, wykonał w 1859 r. Ildefons Cerda i Sunyer. Stworzył on uporządkowaną sieć szerokich ulic, gdzie przy każdym skrzyżowaniu domy mają ścięte narożniki, dzięki czemu powstały niewielkie ośmioboczne placyki.
Główną aleją Eixample jest Passeig de Gracia, przy której znajdują się najbardziej oryginalne budowle i najelegantsze sklepy. Pełne uroku latarnie z kutego żelaza, jak również pokryte mozaiką kamienne ławki są dziełem Pere Falaques. Warto zwrócić uwagę na oryginalne płyty chodnikowe wg. projektu Gaudiego.
La Manzana de la Discordia (Jabłko Niezgody) lub inaczej Illa de la Discordia (Kwartał Niezgody), to stojące w szeregu przy Passeig de Gracia trzy piękne kamienice zaprojektowane przez trzech różnych architektów. Wszystkie są budowlami secesyjnymi, ale każda jest inna. Pierwsza to Casa Lleo Morera, której autorem projektu jest Domenech i Montaner, kawałek dalej stoi Casa Amatller-Josepha Puiga i Cadafalcha, a obok Casa Batllo przebudowana przez Gaudiego.
Ta ostatnia budowla została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO, tak jak leżąca parę kilometrów dalej Casa Mila, znana również jako La Pedrera (Kamieniołom). Casa Batllo i Casa Mila to arcydzieła, których nie można pominąć będąc w Barcelonie.
Kolejnym atrakcyjnym pod względem turystycznym miejscem jest Tibidabo - najwyższy szczyt wzgórz Collserola. Leży on na północno-zachodnim krańcu Barcelony. Nazwa pochodzi od słów, jakimi ponoć w tym miejscu szatan kusił Jezusa. Najlepiej dostać się tam ostatnim ocalałym w Barcelonie tramwajem (Tramvia Blau), a dalej kolejką linową.
Na Tibidabo wznosi się kościół Serca Jezusowego (Temple del Sagrat Cor) w stylu neogotyckim. Ukończono go w 1962 r. Na najwyższej wieży, która znajduje się na poziomie 575 m. n.p.m. ustawiono figurę Chrystusa z rozłożonymi ramionami. Można wjechać tam windą i podziwiać przepiękne widoki. Przy dobrej widoczności jest szansa dostrzec nawet wybrzeża Majorki i ośnieżone szczyty Pirenejów.
Okolica wspaniale prezentuje się także z Torre de Collserola, telekomunikacyjnej wieży zbudowanej przy okazji Igrzysk Olimpijskich. Jest to najwyższa budowla w mieście, ponieważ mierzy 288 metrów. Ma trzynaście poziomów, a na dziesiątym mieści się taras widokowy. Parc d'Atraccions zna każde dziecko w Barcelonie. Jest najstarszym parkiem rozrywki w Hiszpanii, otworzono go w 1901 r. i rozciąga się na powierzchni 7 ha. Na Tibidabo znajduje się także Museu d'Automats, czyli Muzeum Automatów, a u stóp Tibidabo nowoczesne Muzeum Nauki (Museu de la Ciencia).
Popularnym miejscem jest również najbardziej znana barcelońska ulica La Rambla. Leży w centrum miasta i przecina starówką. Kiedyś była korytem rzeki, po arabsku „ramla” i stąd wzięła się jej nazwa. Dziś aleja obsadzona drzewami tętni życiem zarówno w dzień jak i w nocy, ponieważ pełna jest kafejek, restauracji, straganów, sklepów i ulicznych przedstawień. Promenada dzieli się na pięć odcinków, gdzie każdy ma swoją nazwą.
Barri Gotic, czyli Dzielnica Gotycka jest sercem barcelońskiej starówki i najsłynniejszą częścią miasta. Znajdujące się w niej zabytki w większości pochodzą z XIV i XV wieku, między którymi spaceruje się urokliwymi, wąskimi uliczkami. W samym środku dzielnicy znajduje się obszerny plac Placa Sant Jaume, gdzie niegdyś było rzymskie forum, a obecnie organizowane są przeróżne uroczystości. W każdą niedzielę można obejrzeć pokazy narodowego tańca katalońskiego - La Sardana, podczas świąt Bożego Narodzenia wystawiana jest największa szopka w mieście, a w dzień Świętego Jerzego (23.IV) odbywa się tu targ, na którym sprzedawane są jedynie książki i kwiaty. Na placu stoją dwa najważniejsze budynki miasta: Palau de la Generalitat, czyli siedziba rządu Katalonii i Casa de la Ciutat - ratusz. Oba budynki są gotyckie.
Nieopodal placu wznosi się budząca podziw katedra Św. Eulalii, której budowę rozpoczęto w 1298 r. na fundamentach rzymskiej świątyni i mauretańskiego meczetu, a ukończono dopiero na początku XX wieku. W krypcie katedry pod głównym ołtarzem znajduje się alabastrowy sarkofag ze szczątkami patronki.
Pałac Królewski (Palau Reial) był kiedyś siedzibą hrabiów Barcelony, a późniejszych królów Aragonii. W 1492 r. przyjmowano w nim Kolumba po jego powrocie z Nowego Świata. Jednym z lepiej zachowanych części pałacu jest XIV-wieczna kaplica Św. Agaty. W Muzeum Historii Miasta (Museu d'Historia de la Ciutat), które mieści się w rezydencji przeniesionej tutaj w 1931 r. głównym tematem ekspozycji jest rozwój Barcelony w XIII i XIV wieku. Natomiast w podziemiach można zobaczyć ruiny rzymskiego miasta.
Port Vell, czyli Start Port został gruntownie przebudowany przed Igrzyskami Olimpijskimi w 1992 r, dzięki czemu stał się nowoczesnym kompleksem rozrywkowo-wypoczynkowym oraz przystanią dla luksusowych jachtów. Głównym punktem portu jest Monument a Colon, czyli pomnik Krzysztofa Kolumba wybudowany w 1888 r., upamiętniający miejsce w którym podróżnik zszedł na brzeg, gdy wrócił po odkryciu nowego lądu. Ze szczytu 60-metrowej kolumny rozpościera się wspaniały widok na okolice. Niemalże u stóp pomnika znajduje się przystań Golondrinas - statków wycieczkowych, zwanych „jaskółkami”, którymi można wybrać się na krótszy lub dłuższy rejs.
Kolejna atrakcją Barcelony jest Montjuic - 213-metrowe wzgórze, którego nazwa pochodzi albo od Mons Jovis, czyli świątyni ku czci Jowisza, którą wznieśli Rzymianie, lub od Żydów (Monte Judio), którzy zamieszkiwali dość strome stoki, po tym jak zostali wypędzeni z miasta. Na obecny wygląd wzgórza miały wpływ głównie dwa wydarzenia. Jedno to Wystawa Światowa w 1929 r., a drugie XXV Igrzyska Olimpijskie w 1992 r. Na Montjuic jest wiele obiektów wartych obejrzenia.
W Palau Nacional (Pałac Narodowy) mieści się jedno z najważniejszych muzeów w całej Hiszpanii, otwarte w 1934 r. - Museu Nacional d'Art de Catalunya. Zgromadzone są tam unikatowe dzieła sztuki europejskiej, począwszy od okresu romańskiego po współczesne. W przylegającym do pałacu parku leży Poble Espanyol. Jest to jakby oddzielne miasteczko na które składa się 116 zminiaturyzowanych kopii charakterystycznych budynków z całej Hiszpanii. W ostatnich latach Poble Espanyol zmieniło się w prawdziwe centrum rozrywki, w którym jest wiele sklepów, barów, typowo regionalnych restauracji, odbywają się koncerty oraz obchodzone są różne święta.
Przed Palau Nacional znajduje się imponująca Magiczna Fontanna (Font Magica) zaprojektowana przez Carla Buigasa. Kilka razy w tygodniu wieczorami, odbywa się tu niezwykły pokaz, podczas którego strumienie wody zmieniają kolory i natężenie w rytm muzyki. Widowiska światło-dźwięk przyciągają tysiące gości.
Wierzchołek Montjuic, z którego roztacza się wspaniały widok na port, zajmuje ogromny zamek - Castell del Montjuic. Przez stulecia dziesiątki władców przebudowywały fortecę. Pierwszy zamek z 1640 r. został zburzony przez Filipa V w 1705 r., a odbudowany w XVIII w. w obecnej znanej nam formie. Przez wiele lat było tu więzienie gdzie torturowano i wykonywano egzekucje, a w 1940 r. stracono katalońskiego przywódcę - Louisa Companysa. Dzisiaj w zamku mieści się Muzeum Milibar (Muzeum Wojskowe).
Przy drodze do zamku znajduje się Fundacjo Joan Miro. Tę jedną z najwspanialszych europejskich galerii wybudował w 1974 r. architekt i przyjaciel artysty, Josep Lluis Sert. W muzeum w ekspozycji stałej można zobaczyć większość dzieł Joan Miro z lat 1914-1978 oraz kolekcję sztuki współczesnej, stworzoną przez różnych artystów. Na Montjuic można również zajrzeć do Museu d'Arqueologia de Catalunya (Muzeum Archeologiczne) i Museu Etnologic (Muzeum Etnologiczne).
La Ribera to elegancka dzielnica, położona na Starym Mieście, która powstała w średniowieczu. Katalończycy nazywają ją również dzielnicą św. Marii (Barri da Santa Maria), ponieważ stoi tu wybudowany w latach 1329-1383 na jej części kościół - Esglesia de Santa Maria del Mar. Surowy styl kościoła i harmonia proporcji czynią z niego najpiękniejszy zabytek gotyku katalońskiego. Podczas wojny domowej spłonęło jego wyposażenie, co spotęgowało wrażenie przestronności i prostoty wnętrza.
Pałac Muzyki Katalońskiej (Palau de la Musica Catalana) znajduje się w wąskiej uliczce Sant Pere mes Alt. Ta reprezentacyjna budowla, zaprojektowana przez Louisa Domenecha Montanera ukończona w 1908 r. jest przykładem architektury secesyjnej. W 1997 r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Wnętrze pałacu jest zachwycające. Światło dzienne do sali koncertowej, która jest największą w Barcelonie, dociera przez ogromny witraż w kształcie odwróconej kopuły. Jest to jedyne takie miejsce w całej Europie, oświetlone naturalnym światłem. Występują tu najwięksi muzycy i śpiewacy świata.
Magiczna Fontanna (park Cytadeli) jest najstarszym, najczęściej odwiedzanym i najbardziej atrakcyjnym parkiem Barcelony. Nazwa pochodzi od cytadeli wybudowanej przez króla Filipa V w celu podporządkowania sobie miasta. Cytadelę zburzono w latach 1869-1888. Pozostał po niej jedynie Pałac Gubernatora, kaplica oraz arsenał w którym obecnie mieści się Parlament Katalonii i Muzeum Sztuki Nowoczesnej. W 1888 r. w związku z Wystawą Światową stworzono tu park miejski. Część parku La Ciutadella zajmuje ZOO.
