Chińska Republika Ludowa - Makao - relacja z wakacji

Z Hong Kongu warto wybrać się na drugą stronę zatoki - do Makao. Regularnie kursują na tej trasie katamarany, a rejs liniowy trwa w jedną stronę 1,5 godziny. Wszystko było pięknie zaplanowane. Ale... aura ma swoje prawa, bywają niespodzianki! Nawet tu, na południu Chin, pod koniec czerwca dzień do dnia bywa niepodobny: wczoraj piękne słońce, wspaniała widzialność, a dziś - owszem, ciepło, ale z widzialnością znacznie gorzej, chmury nisko wiszą. Nie rezygnujemy jednak z planów i przeprawiamy się katamaranem do Makao. Po drodze zaczęło padać. A na miejscu - już rzęsista ulewa! Próba przeczekania nie przyniosła zmiany, pozostało nam zacząć wizytę od zakupu parasoli i ruszyć w miasto wzbogacone dodatkiem „zasłony” wodnej.

Makao jest miejscem, gdzie mieszały się ze sobą wpływy wschodu i zachodu. Była to kolonia portugalska, pierwsza i ostatnia jednocześnie kolonia europejska w Chinach. Mentalność Portugalczyków odcisnęła się na kulturze miasta zarówno w postaci dość licznej grupy mieszkańców, którzy pomimo skośnych oczu i wyraźnie azjatyckiego wyglądu szczycą się europejskim pochodzeniem, są dwujęzyczni. Odmienność Makao widoczna jest też w różnorodności świąt i obyczajów stanowiącej prawdziwy kulturowy amalgamat. Na przykład w styczniu obchodzony jest chiński Nowy Rok Księżycowy - to najhuczniej obchodzone tam święto, zaraz później, w lutym, święto Tou Tei, boga ziemi. Następnie obchodzone jest katolickie święto Męki Pańskiej, a później, w kwietniu, święto bogini A-Ma, zaś w maju święto Kąpieli Buddy. Różnorodność kulturowa Makao odzwierciedla również niepowtarzalna kuchnia stworzona przez żony kolonizatorów, będąca mieszanką kantońskiej i portugalskiej. Składniki dań pochodzą z Europy, Ameryki Południowej, Afryki i Indii - miejsc, do których sięgały wpływy Portugalczyków, słynących z umiejętności handlowych. Używa się tutaj wielu różnorodnych przypraw, takich jak mleko kokosowe, cynamon, czy kurkuma. Słynne są dania z kurczaka, oraz kraby curry i krewetki chilli.

Miasto ma zupełnie inny charakter od pobliskiego Hong Kongu. Jest zdecydowanie niższe, choć i tu przybywa sukcesywnie „wysokościowców”. Zachowało wiele ze swojej kolonialnej przeszłości w postaci zabudowy - starych fortów, barokowych kościołów i rezydencji, których świetność już nieco przygasła. Jednak na półwyspie znajduje się również wiele budynków o tradycyjnie chińskim wyglądzie, natomiast w południowej części miasta, na odzyskanych z morza terenach (New Reclaimed Area) powstała nowoczesna dzielnica, gdzie znajdują się luksusowe hotele i kasyna, oraz liczne muzea.

Całe historyczne centrum Makao, będące świadectwem jego kulturowej różnorodności, złożone z ponad dwudziestu zabytków stojących wokół placów i połączonych ulicami, od 2005 roku znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

W moim odbiorze Makao zapisało się - mimo nieustannie padającego deszczu (choć z różnym nasileniem) - jako przyjemne miasto czystych ulic (może to za sprawą bieżącej wody z nieba!) i pięknych ogrodów z domieszką kasyn (Makao ma opinię „Orientalnego Las Vegas”) i handlem w zatłoczonych uliczkach starego miasta.

Fisherman’s Wharf - pierwsze w Makao centrum rozrywki, odpowiednik zachodniego Disneylandu. Poświęcone jest ono trzem motywom: Chińskim Dynastiom (Dynasty Wharf), Spotkaniu Wschodu z Zachodem (East Meets West), oraz Legendom (Legends Wharf). To kompleks ponad 150 sklepów, restauracji i hoteli. Wszystkie wybudowano w stylach różnych portów świata: Cape Town, Amsterdamu, Wenecji. Można tutaj udać się na przejażdżkę łodzią, lub obejrzeć wiele przedstawień i występów.

Barokowa fasada kościoła Św. Pawła (St. Paul’s) została zaprojektowana przez jezuitę włoskiego pochodzenia, ojca Carlo Spinolę. Kościół ten, pierwotnie drewniany, był wielokrotnie nawiedzany przez pożary, nawet jeszcze przed ukończeniem w 1637 roku. Zawsze był jednak odbudowywany, aż do roku 1837, kiedy w wyniku tajfunu, który uderzył w miasto, kościół spłonął po raz ostatni. Obecnie pozostała po nim tylko ściana frontowa, nazywana Sam Ba Sing Tzik.

Wykonana z granitu przez japońskich rzemieślników, bogato zdobiona fasada nosi zarówno cechy barokowe, jak i znamiona sztuki chińskiej i japońskiej. Składa się z pięciu kondygnacji. Na najniższej z nich jońskie kolumny podtrzymują trzy wejścia. Nad wejściem głównym widnieje napis „MATER DEI”, zaś nad bocznymi widać napisy „IHS”. Drugie piętro zdobią kolumny korynckie i trzy okna. Pomiędzy kolumnami stoją figury świętych. Obie kondygnacje mają symbolicznie wyobrażać Towarzystwo Jezusowe i jego działalność misyjną. Pozostałe trzy piętra są najpiękniej ozdobione, a ich trójkątna kompozycja jest symbolem Trójcy Św. Na trzecim króluje posąg Madonny, zaś na czwartym statua Zbawiciela. Płaskorzeźby wokół wyobrażają diabły, anioły, a nawet portugalski okręt, jednak znajdują się wśród nich motywy typowo chińskie, jak kwiat wiśni, chryzantemy, czy charakterystyczne lwy i znaki pisma kaligraficznego. Obecnie fasada uważana jest za symbol wielokulturowego Makao. W pobliżu fasady znajduje się Krypta, oraz Muzeum Sztuki Sakralnej, gdzie przechowuje się tabernakulum i rzeźbiony z jednego bloku marmuru ołtarz kościoła.

Kościół Św. Dominika stoi na ruinach dawnego klasztoru dominikanów. Pochodzi z XVII w. Zdobi go fasada z kremowego kamienia pokryta dekoracjami ze stiuku i zielonymi żaluzjami w oknach. Typowo barokowe wnętrze ma płaski sufit i ściany pokryte balkonikami, zaś na ołtarzu stoi posąg Madonny z dzieciątkiem, utrzymany w kolorystyce kremowo-białej. Znajduje się tam również kolekcja rzeźby sakralnej z drzewa i kości słoniowej.

Kościół ten był tłem burzliwych wydarzeń podczas niezwykłej kontrowersji w łonie kościoła katolickiego. Wynikała ona z odmiennych postaw różnych grup misjonarzy zajmujących się
chrystianizacją Chin. Pierwsi misjonarze, Jezuici, byli tolerancyjnie nastawieni wobec chińskiej kultury i uważali, iż lokalną tradycję można pogodzić z zasadami nowej wiary. Ich zdaniem charakterystyczny dla tej kultury kult przodków stanowił niegroźny obyczaj nie mający religijnego znaczenia. Innego zdania byli Dominikanie, którzy stanowczo go potępiali. Uzyskali oni poparcie papieża, oraz pomoc militarną władz miasta by usunąć z jezuitów kościoła Św. Dominika. Ci zabarykadowali się w środku i nastąpiło oblężenie świątyni. Po jej przejęciu kościół przestał pełnić funkcje religijne i służył jako baraki wojskowe. Jednak kontrowersja o rytuały odbiła się szerokim echem w całych Chinach - fakt, iż chrześcijaństwo odrzucało tak cenioną przez Chińczyków tradycję sprawił, iż stało się ono religią zabronioną i wielu chrześcijan zginęło śmiercią męczeńską.

Świątynia A-Ma - której to Makao zawdzięcza swoją nazwę. Kiedy zjawili się tutaj Portugalczycy, zapytali rybaka o nazwę tego miejsca. Ten, myśląc, iż chodzi o stojący w pobliżu budynek, odpowiedział: Magao (świątynia A-Ma). Świątynię zbudowano w roku 1488 za Dynastii Ming, ku czci bogini morza Mazu. Podobnie, jak inne bóstwa, Mazu urodziła się jako zwykła śmiertelniczka imieniem Lin Mo w mieście Putian w prowincji Fujian. Podobno była obdarzona niezwykła inteligencją i potrafiła przewidzieć szczęśliwe i nieszczęśliwe zdarzenia, zaś po swej śmierci służyła pomocą kupcom i rybakom. Istnieje wiele legend opowiadających o Lin Mo, między innymi ta, w której jako uboga młoda dziewczyna wsiadła do łodzi płynącej do Katonu. W trakcie przeprawy rozpętała się burza, która zatopiła wszystkie statki z wyjątkiem łodzi wiozącej dziewczynę. Po przybyciu do rybackiego portu dziewczyna zniknęła, by później ukazać się jako bogini. Rybak, do którego należała łódź zbudował jej świątynię, zaś cała zatoka nosi nazwę A-Ma-Gau, czyli zatoka A-Ma.

Świątynię wybudowano w połowie wzgórza Barra Hill, składa się ona z sześciu głównych części, wybudowanych w różnych okresach, z których każda jest perłą chińskiej architektury. Wejścia do Pawilonu Bramy Gate Pavilion strzeże para lwów, zaś na jego wykręconych ku górze rogach dachów siedzą terakotowe postacie zwierzęce. Brama prowadzi do szeregu pawilonów - Łuku Memorial Arch, Sali Modlitw Prayer Hall i następnie najstarszej w kompleksie Sali Łaski Hongren Hall, zbudowanej z granitu i cegły, do której dochodzi się wijącą się wąską ścieżką. Tutaj oddaje się cześć bogini Mazu. W kompleksie znajduje się także buddyjski pawilon Zhengjiao Chanlin, z ciekawie dekorowaną granitową fasadą, pokrytą kolorowymi rzeźbami, bramą księżycową i zakończonym wysokimi szczytami dachem. Klify otaczające kompleks świątynny pokryte są napisami, wśród których jest wiele utworów poetyckich.

Świątynia do dziś pełni swoje religijne funkcje i przychodzą tutaj wierni, również osoby młode, by modlić się o szczęście i powodzenie. Jako jeden z obiektów należących do historycznego centrum Makao, świątynia ta również znajduje się na liście UNESCO.