Turcja na własną rękę

Wyobraźmy sobie, że dotarliśmy do Stambułu. Wielu Turków powie wam, że Stambuł to Turcja w pigułce. Spotkamy tu ludzi z całego kraju, a także ich lokalne specjały (nazwy kebabów, jak np. Urfa czy Adana pochodzą od nazw miast tureckich!). Zwiedzamy Stambuł, targujemy się na bazarach, jeździmy zabytkowym tramwajem w górę ulicy Istiklal aż do słynnego placu Taksim, mieszamy z tłumem na promie przepływającym Bosfor. Po kilku dniach w tej tętniącej życiem metropolii chcemy wyruszyć dalej. Ale ... jak podróżować po Turcji na własną rękę, z którego środka komunikacji miejskiej najlepiej skorzystać?

Linie lotnicze, czyli lecimy samolotem
Każdy kto kojarzy narodowego przewoźnika tureckiego Turkish Airlines pomyśli, że podróżowanie po Turcji to opcja tylko dla osób z zasobnym portfelem. Nic bardziej mylnego. Turcja to kraj, w którym tanich linii nie brakuje. Warto dodać, że infrastruktura lotniskowa jest bardzo dobrze rozwinięta i dolecieć można w wiele zakątków kraju, także tych odległych. Przy zakupie biletów warto jednak sprawdzić też ceny lotów Turkish Airlines, gdyż i tam zdarzają się duże promocje, a komfort podróży jest zdecydowanie lepszy.

W Stambule zlokalizowane są dwa lotniska - Stambuł Ataturk (IST) w europejskiej części miasta, obsługujące przede wszystkim linie regularne oraz Stambuł Sabiha Gokcen (SAW) w azjatyckiej części miasta, obsługujące przede wszystkim tanich przewoźników. Jeśli nasze loty przewidują transfer między tymi lotniskami, wówczas lepiej zarezerwować sobie około 6 h na taką przesiadkę - lotniska znajdują się w przeciwległych częściach miasta, a Stambuł to wyjątkowo często zakorkowana metropolia. Podobnie ze zwiedzaniem w czasie stopoverów - lepiej dobrze przeliczyć czas dojazdów i wycieczki po mieście, aby spokojnie zdążyć na kolejny lot.

Najbardziej popularną tanią linią turecką jest Pegasus Airlines, który oferuje także loty do wielu miast Europy, a także Bliskiego Wschodu. Bazą tej linii jest lotnisko Stambuł Sabiha Gokcen, położone w azjatyckiej części miasta. Stąd dolecimy aż do 31 miast w Turcji, m.in. do Ankary, Izmiru, Antalyi, Trabzonu czy Diyarbakiru, stolicy tureckiego Kurdystanu. Ceny na loty z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem można kupić już od 19,99 TL czyli ok. 30 zł. Na pokład możemy zabrać jedną sztukę bagażu podręcznego (bezpłatnie - do 8 kg) oraz dodatkowo wykupić bagaż rejestrowany. Tu uwaga - limit na loty krajowe to 15 kg , w przeciwieństwie do lotów międzynarodowych, gdzie wynosi on 20 kg. Z ciekawostek odnośnie Pegasus Airlines - warto po wejściu na pokład obejrzeć wyświetlany na monitorach standardowy film instruktażowy dotyczący bezpieczeństwa w czasie lotu, w którym aktorami są ... dzieci.

Drugim największym krajowym tanim przewoźnikiem jest Anadolujet, spółka córka Turkish Airlines, oferująca tylko loty krajowe. Bazą przewoźnika jest lotnisko w Ankarze Esenboga. Stąd możemy dostać się aż do 42 miast tureckich! Bagaż podręczny jest bezpłatny, bagaż rejestrowany zależy od taryfy i lotu, który wybierzemy. W wypadku zakupu najtańszej opcji (promo) przysługuje nam bezpłatny bagaż rejestrowany do 15 kg. Na pokładzie miła niespodzianka - przewoźnik oferuje darmowe przekąski. W przypadku zakupu biletów dla osób między 13 a 24 rokiem życia, przysługuje nam ulga i bilety będą nieco tańsze.

Kolejnym tanim przewoźnikiem latającym po tureckim niebie jest Onur Air z bazą na głównym lotnisku Stambułu - Ataturk, w europejskiej części miasta. Onur Air oferuje przede wszystkim loty krajowe po Turcji (15 miast), jednak w siatce połączeń jest także kilka połączeń międzynarodowych, m.in. do Moskwy, Amsterdamu czy Wiednia. Przysługuje nam zarówno bezpłatny bagaż podręczny jak i rejestrowany (do 15 kg).

Dość znaną, także i polskim turystom, tanią linią turecką jest Sun Express. Oprócz ofert krajowych przewoźnik proponuje w sezonie letnim przeloty charterowe do Turcji z wielu krajów w Europie (dużo lotów z Niemiec). Na pokład możemy zabrać bagaż podręczny do 6 kg. Limit wagowy bagażu rejestrowanego na lotach krajowych waha się między 15 a 25 kg (w zależności od taryfy jaką zakupimy). Bagaże są wliczone w cenę biletu.

Atlasjet to tani przewoźnik turecki należący do jednego z największych tureckich touroperatorów - ETS TUR. Atlasjet operuje loty przede wszystkim wewnątrz kraju (6 destynacji), lecz polecieć można także do kilku miast w Europie w ramach lotów czarterowych (m.in. do Londynu, Teheranu czy Kuwejtu). Przewóz bagażu podręcznego i rejestrowanego jest bezpłatny. Limity wagowe wynoszą odpowiednio 8 i 32 kg.

Najmniejszą i najmłodszą tanią linią w Turcji jest Borajet z bazą na lotnisku Stambuł Sabiha Gokcen wykonujący loty od 2010 roku. Siatka połączeń przewoźnika obejmuje 16 przelotów lokalnych oraz pojedyncze loty międzynarodowe, m.in. do Bejrutu czy na Cypr Północny (część turecka). Każdy pasażer może bezpłatnie wnieść na pokład 1 sztukę bagażu podręcznego oraz 1 sztukę bagażu rejestrowanego, do 15 kg na trasach krajowych.

Autobusy w Turcji
W Turcji ogromną konkurencją dla krajowych przewozów lotniczych są przewozy autokarowe. Ze względu na ich wysoki standard wielu podróżujących woli podróż autobusem od podróży samolotem, mimo długości czasu przejazdu. Bilety autobusowe nie są najtańszą opcją podróżowania po Turcji, przede wszystkim ze względu na bardzo dobrą jakoś autokarów, bogaty system rozrywki na pokładzie oraz bezpłatny catering. Każdy pasażer może korzystać z dotykowego monitora wbudowanego w zagłówek siedzenia poprzedzającego, na którym można oglądać filmy (niestety tylko z tureckim dubbingiem), telewizję, słuchać muzyki czy grać w gry. Stewardzi rozdają na początku rejsu słuchawki dla każdego pasażera. Większość przewoźników oferuje także darmowe wifi. Catering - w czasie podróży steward proponuje ciepłe i zimne napoje oraz przekąski (bezpłatnie). W przypadku przejazdów z dotarciem do miejsca docelowego nad ranem możemy także spodziewać się śniadania (w zależności od przewoźnika).

W Turcji funkcjonuje kilkadziesiąt firm przewozowych, największe i najbardziej znane z nich to: Kamil Koc, Metro, Ulusoy, Varan, Pamukkale, Nilufer, Akdeniz. Siatki połączeń są bardzo rozbudowane i dotrzeć można do najbardziej odległych miejsc w kraju. W przypadku podróżowania na mniejsze odległości dostępne są wówczas przewozy mniejszych, prywatnych przewoźników, wówczas nierzadko jest możliwość negocjacji ceny.

Na przejazdy autokarem z największymi przewoźnikami zakupu biletu najlepiej dokonać przez stronę internetową danej firmy. Istnieją także przeglądarki przejazdów autokarowych (np. www.obilet.com), jednak jako obcokrajowcy możemy mieć problem z kupieniem takiego biletu on-line - wymagane jest wówczas podanie numeru tureckiego dowodu osobistego (TC Kimlik No) i opcji jego wpisania nie da się ominąć. Dobrym rozwiązaniem jest kupno biletu w biurze przewoźnika, zlokalizowanym na dworcu autobusowym bądź w głównych biurach, które można znaleźć w centrach większych i średnich miast.

Podróżując do dużych miast warto pamiętać, iż dworce autobusowe są często oddalone od centrum. Wówczas wysiadając z autokaru na obrzeżach miasta przewoźnik zapewni pasażerom tzw. „servis bus” czyli przejazd transferowy do kilku wybranych punktów w mieście (bezpłatnie). Analogicznie działa to również w drugą stronę - transfer będzie zapewniony przy wyjeździe z miasta, tj. jeśli kupiliśmy bilet ze Stambułu do Ankary, to w Stambule w jednym z wybranych punktów miasta czeka na nas „servis bus” i dalej zawozi do dworca docelowego, zlokalizowanego na obrzeżach. To dość dobre rozwiązanie dla tych, którzy obawiają się czy sami trafią na dworzec bądź też czy zdążą na czas, nieopatrzenie nie przewidując miejskich korków. Autokar nie odjedzie póki nie przetransferuje się pasażerów z „servis bus”.

Pociągi
Przejazdy zwykłymi pociągami w Turcji do złudzenia przypominają podróże tanimi kolejami w Polsce - długi czas jazdy, wiekowe składy, dość niska cena, ale za to można podziwiać wolno zmieniające się krajobrazy za oknem... Niewątpliwie ciekawym przejazdem może być trasa Stambuł - Teheran, pokonująca całą Turcję z zachodu na wschód. Czas przejazdu wynosi około 2,5 - 3 dni. Niestety trudno go określić ze względu na kontrole na granicy z Iranem, których czasu trwania nie da się przewidzieć. Trasa jest niewątpliwie urokliwa, prowadząc ze Stambułu, przez Ankarę, Wyżynę Anatolijską, dalej na wschód aż do słynnego jeziora Wan, które przemierza się w pociągu płynącym na promie. Następnie przekracza się granicę z Iranem, przejeżdża przez Tabriz kończąc trasę w Teheranie, stolicy Iranu. Cena za bilet na kuszetkę w 4-osobowym przedziale to koszt około 250/300 zł (cena zależy od aktualnego kursu walut).

Od niedawna tureckie koleje oferują podróżnym podróż pociągiem YHT czyli nowoczesną szybką koleją. Standard podróży jest bardzo dobry, bilety można zakupić zarówno w klasie ekonomicznej jak i klasie biznes. Klasa biznes, wcale niewiele droższa, oferuje już catering oraz wygodniejsze skórzane fotele, z mniejszą ich ilością w przedziale. Przejazd tego typu pociągiem (niezależnie od klasy) odbywa się w wagonach bezprzedziałowych. Bilety zakupić (oraz zarezerwować z późniejszą płatnością na dworcu) można na stronie przewoźnika. Niestety obecnie przejazdy YHT oferowane są tylko na kilku trasach w całym kraju: Stambuł - Ankara, Ankara - Eskisehir, Eskisehir - Konya oraz Konya - Ankara. Szczególnie wartym uwagi jest połączenie pomiędzy Ankarą i Stambułem, które trwa tylko 3 h. To zdecydowanie najszybszy czas przejazdu między tymi miastami, nawet porównując z autobusem (ok.5/6h), samolotem (lot 1h, jednak trzeba doliczyć czas na lotniskach) czy nawet samochodem (ok.3/4h plus korki przy wjazdach do miast).

Jazda samochodem
Turcję możemy również przemierzać samochodem, czy to własnym czy wypożyczonym. Mimo że infrastruktura drogowa jest w Turcji bardzo dobra, to skutecznie odstraszyć nas mogą ceny paliwa, najwyższe w całej Europie. W przypadku jazdy po dużych miastach, szczególnie po Stambule, należy dobrze ocenić swoje umiejętności za kierownicą, gdyż ruch na ulicach jest wyjątkowo chaotyczny i nietrudno o wypadek.

A może autostop?
Autostop w Turcji nie jest zbyt popularny, szczególnie wśród samych Turków, jednak kierowcy zazwyczaj chętnie zabierają autostopowiczów i są bardzo pomocni, nawet gdy dogadać się można z nimi tylko po turecku. Nie zdziwmy się gdy kierowca będzie chciał nas zaprosić na cay (tradycyjną turecką herbatę), obiad czy nawet na wizytę w jego domu - Turcy są bardzo gościnnym i rodzinnym narodem. Widok samotnie podróżujących w ten sposób kobiet może nie jest spotykany często, lecz na pewno nie jest to też bardziej niebezpieczny rodzaj podróżowania niż np. w Europie. Jak zawsze, trzeba być czujnym i po prostu pamiętać o bezpieczeństwie.

Wybierając się do Turcji warto zdecydować się na podróż nie tylko do Stambułu czy na południowe wybrzeże. Korzystając z lokalnego transportu będziemy mieli okazję lepiej poznać ten niezwykły kraj - odwiedzić najdalsze jego zakątki, zetknąć się z odmienną kulturą, posmakować lokalnych specjałów wkraczając w ten orientalny świat, rozdarty pomiędzy Zachodem i Wschodem.