Vatapa - potrawa kuchni brazylijskiej

Narodowa kuchnia brazylijska powstawała z połączenia tradycji kulinarnych Indian, Europejczyków i Afrykańczyków w oparciu o dostępne składniki. „Narodowym” zbożem Indian jest maniok - z jego bulw otrzymuje się mączkę zwaną kassawa lub granulkowatą tapiokę - te produkty trzeba gotować. Natomiast inny jego rodzaj - maniok słodki - nadaje się do bezpośredniego spożycia.

Murzyńscy niewolnicy dodali do kuchni brazylijskiej yam - jadalne korzenie podobne do ziemniaków, olej palmowy, kokosowe mleko i mąkę, kuskus, a także potrawy z fasoli i ryżu. Natomiast emigranci z Europy przywieźli do Brazylii potrawy kuchni włoskiej, niemieckiej czy hiszpańskiej. Posiłki brazylijskie są bardzo obfite i w mierę możliwości zawsze z mięsem - kraj ten ma dużą nadwyżkę w jego produkcji. Brazylijczycy potrafią grillować każdą potrawę - od mięsa i ryb po warzywa i owoce.

Kuchnia brazylijska, mimo dość obfitego używania pieprzu i papryki nie jest specjalnie ostra. Dużo natomiast jada się słodyczy. I właśnie te słodycze w połączeniu z częstymi „zajadanymi” imprezami publicznymi i prywatnymi powodują, że częstym widokiem na brazylijskich ulicach są osoby tęgie lub wręcz otyłe.

W ogromnym kraju jakim jest Brazylia wyróżniamy pięć regionów o zróżnicowanej kuchni. Zacznijmy od najmniej wyszukanej kuchni południa - to region hodowców bydła - kowbojów, a więc królują tu potrawy z mięsa suszonego na słońcu lub peklowanego w soli. Na południowym wschodzie kraju najsilniejsze są wpływy europejskie - to właśnie w tym regionie znajduje się stolica kraju Sao Paulo i drugie z najczęściej odwiedzanych miast, Rio de Janeiro. Miejscowa kuchnia opiera się na potrawach z kukurydzy, fasoli i mięsa. Pyszne soki owocowe gaszą pragnienie w upalne dni. Popularnym napojem jest aqua de coco - sok z zielonych owoców kokosowych pity przez słomkę prosto z orzecha, czy caipirinha - orzeźwiający drink na bazie limonki z małą zawartością alkoholu.

Na zachodzie kraju, gdzie brak jest owoców tropikalnych czy owoców morza, królują dania mięsne oraz z ryb słodkowodnych z dodatkiem kukurydzy, ryżu i manioku.

Północ i północny wschód stanowią źródło brazylijskiej kuchni. W dorzeczu Amazonki mieszkają najbardziej rdzenni mieszkańcy kraju - Indianie, a nad Atlantykiem przedstawiciele wszystkich nacji żyjących w Brazylii. Uprawia się tu masę zbóż i owoców, popularne są potrawy z ryb morskich i słodkowodnych.

Vatapa to potrawa afro-brazylijska, szczególnie charakterystyczna dla leżącego na Atlantykiem miasta Salvador i jego okolic. Jest ona przykładem wpływu kuchni afrykańskiej, wniesionej przez niewolników przybywających od XVI wieku na statkach. Mimo niezbyt zachęcającego wyglądu (puree) i koloru jest bardzo smaczna. Oczywiście vatapa jest znana także w innych rejonach Brazylii - przepisy na nią zmieniają w zależności od lokalizacji.

Vatapa to purée z suszonych i świeżych raków i kawałków ryb, orzechów nerkowca, orzeszków ziemnych, rozmiękczonego chleba lub bułki tartej, mąki kukurydzianej, oleju palmowego Dendé, cebuli, fasoli, pomidorów, mleka kokosowego i przypraw jak świeża kolendra, pietruszka czy imbir. Trochę podobną potrawą jest - również typowo brazylijska faijoada - tyle, że ta ostatnia jest potrawą mięsną.

Przygotowanie vatapy jest czasochłonne, dlatego nie podaje się jej na co dzień.

Przygotowanie vatapy w Polsce może być problematyczne, wynika to z faktu, iż nie wszystkie jej składniki są łatwo dostępne, a nawet jeśli zrgomadzimy wszystkie, to część z nich będzie mrożona, co nie da takiego efektu jak powinno.

Jednak dla osób, które lubią eksperymentować, podajemy przepis na vatapę w wersji „minimalistycznej”.

Składniki

• 1 bagietka lub ciabatta namoczona w wodzie (ok. 200 g),
• 2 łyżki masła orzechowego,
• 500 g ugotowanych krewetek,
• 400 ml mleka kokosowego,
• 100 ml oleju palmowego,
• posiekaną pietruszkę,
• 1 posiekaną cebulę,
• 3 ząbki czosnku drobno posiekane,
• 1 łyżeczkę startego imbiru,
• sól i pieprz.

Przygotowanie
Łączymy w blenderze wszystkie składniki oprócz krewetek. Wlewamy powstałą masę do rondla i gotujemy około 20 minut na wolnym ogniu do czasu, aż powstanie gęsty krem. Dodajemy krewetki i gotujemy jeszcze dziesięć minut. Na koniec dekorujemy pietruszką.

Przygotowanie takiej vatapy powinno zając nam łącznie około 45 minut, podane ilości produktów pozwalają na przygotowanie porcji dla 6 osób.

Jednak aby vatapa była bardziej „brazylijska” powinniśmy do powyższego przepisu dodać jeszcze inne składniki, które powinny znaleźć się w prawdziwej vatapie - mięsa z raków i ryb, orzeszki - ziemne i/lub nerkowca. Wtedy przygotowanie potrawy może się przedłużyć.

Jeśli lubimy bardzo eksperymentować świeże mięsa raków, ryb i krewetek możemy zastąpić... mięsem z indyka.